Oprichting Stichting Bon Bagay
Arnhem, 27 november 2020
Stichting Bon Bagay: Voor een duurzame ontwikkeling van de Haïtiaanse natuur en bevolking.
Stichting Bon Bagay (ANBI) levert een duurzame bijdrage aan het ontwikkelen van Haïti. De stichting ondersteunt de inspanningen van de Haïtianen zelf en gaat zo de effecten van klimaatverandering tegen en helpt met het opbouwen van een beter bestaan.
Na de aardbeving van 2010 is, met geld van Giro 555, een start gemaakt met een beter beheer van de rivieren en hun stroomgebied. Dit gebeurde onder andere door herbebossing. Hierdoor worden landerosie en ontbossing tegen gegaan. Door jarenlange samenwerking tussen regionale Haïtiaanse bestuurders en Nederlanders is nu de stichting Bon Bagay opgericht. Doordat de stichting nog steeds intensief samenwerkt met lokale verenigingen en ondersteuning biedt aan de bevolking van de regio Les Palmes, is een een duurzame ontwikkeling van deze regio gewaarborgd.
Ontwikkeling van een duurzaam voedselbos-systeem
Bon Bagay heeft een ambitieus doel; voor ten minste 600 gezinnen een zelfredzaam bestaan op bouwen en minimaal 250 ha grond herbebossen. Doordat het voedselbos-systeem (agroforestry) wordt toegepast, wordt de natuur verbeterd en brengen de gewassen betere oogsten op. Hierdoor hebben de lokale bewoners werk en dus een inkomstenbron.
Eerlijke koffie en cacao keten
We starten met een koffie en cacaoketen. Deze brengt in het gebied direct een economische vooruitgang, doordat de oogsten voor een eerlijke handelsprijs worden verkocht. Daarnaast zorgt Bon Bagay voor verdere ontwikkeling van de regio via sociale- en vak gerelateerde cursussen, scholing en coaching. Ook voorziet de stichting in bijbehorende kennis, middelen en materialen aan de lokale Haïtiaanse bevolking.
Help Bon Bagay met haar ambitie
Het volume van kwalitatief hoogwaardige koffie en cacaobonen komt pas na 4 jaar echt op gang. Daardoor is er op korte termijn geld nodig om deze periode te overbruggen. We zoeken daarom hulp van financiers, die bijdragen aan het startkapitaal en de vooruitbetaling van de oogst aan boeren. Kijk op onze website hoe je kunt bijdragen aan het duurzaam tegengaan van de effecten van klimaatverandering en het opbouwen van een beter bestaan van de Haïtiaanse bevolking.
10 belangrijke voordelen van agroforestry
10 Belangrijke voordelen van agroforestry
De Bon Bagay Foundation beheert haar koffie en cacao keten vanuit agroforestry; de combinatie van landbouw binnen bestaande en nieuw aan te leggen bossen. Maar waarom beheren wij onze landbouw op deze manier? Hieronder vind je de belangrijkste voordelen van agroforestry op een rij.
Onderstaande opsomming is afkomstig van reNature; een belangenorganisatie die ten doel heeft om agroforestry sneller en op breder vlak over de gehele wereld te introduceren.
1 Hogere landbouwproductiviteit
Landbouw of bosbouw is een bedrijf. Winstgevendheid is net zo belangrijk als in elke andere sector. Dit dwingt boeren in de landbouw vaak om elke laatste voedingsstof uit hun bodem te zuigen en meer en meer kunstmest toe te voegen om de opbrengsten hoog te houden. Dit niet duurzaam, vernietigt hun bodems en stelt boeren voor een dilemma. Agroforestry kan hier een oplossing bieden: Agroforestry is duurzaam en verlaagt de productiviteit van een bedrijf niet. Het kan zelfs verhogen!
Wanneer goed gedaan, zijn agroforestry systemen efficiënter dan monoculturen (een gewas plantage) in het gebruik van de beschikbare middelen, zoals water, voedingsstoffen, of zonlicht. Zo heeft de Zwitserse agroforestry-expert Ernst Götsch in Brazilië een systeem gecreëerd dat 2x zoveel cacao oplevert als een vergelijkbare monocultuurboerderij. Bovendien hebben agrobosbouwsystemen in Europa aangetoond dat zij de totale opbrengsten met maximaal 40% kunnen verhogen. Simpel gezegd kunnen agrobosbouwsystemen meer voedsel produceren op dezelfde hoeveelheid land.
Agroforestry kan de bodemvruchtbaarheid verbeteren. Vruchtbare bodems kunnen gewassen veel beter ondersteunen dan hun gedegradeerde tegenhangers en ook helpen om ongewenste plagen of plagen onder controle te houden. Hierdoor neemt de behoefte aan dure externe inputs – denk aan kunstmest of pesticiden – af. De investeringen die de boeren moeten doen, zijn dus lager. Dit, in combinatie met het feit dat de opbrengsten gelijk blijven of zelfs stijgen, maakt het systeem zeer winstgevend.
2 Vermindering van honger en armoede
Vooral in ontwikkelingslanden in het zuiden van de wereld, vertrouwen veel boeren op de productiviteit van hun land voor hun eigen voortbestaan. Ze leven van wat ze oogsten en missen vaak de middelen om dure meststoffen te kopen. Agroforestry houdt hun land productief en zorgt daarom voor hun voedselvoorziening en inkomen.
Een ander probleem voor boeren op het platteland in ontwikkelingslanden is ondervoeding: Omdat hun dieet afhankelijk is van zeer weinig gewassen die ze zelf produceren, is de diversiteit aan voedingsstoffen die ze opnemen zeer laag. Door middel van agroforestry produceren boeren grotere soorten gezonde groenten en fruit voor hun eigen consumptie. Agroforestry draagt dus rechtstreeks bij aan de strijd tegen honger, ondervoeding en armoede onder kleine boeren.
Verschillende gewassen impliceren ook verschillende inkomstenbronnen die erg belangrijk kunnen worden: Als een gewas mislukt (bijvoorbeeld door een droogte) of zijn marktwaarde verliest, kan een boer nog steeds zijn andere gewassen verkopen.
3 Empowerment van vrouwen
Agroforestry heeft bewezen dat vrouwen in ontwikkelingslanden effectief versterkt worden. Want vrouwen zijn meestal zeer betrokken bij de productie van voedsel, werken op de velden en zijn betrokken bij de verkoop van de geoogste groenten en fruit. Mannen, aan de andere kant, zijn degenen die het land bezitten. Door agroforestry hebben vrouwen meer controle over de geoogste gewassen en profiteren ze specifiek van de voordelen van agroforestry, zoals hogere opbrengsten.
Een ander voorbeeld: In ontwikkelingslanden zijn vrouwen meestal verantwoordelijk voor het verzamelen van brandhout voor het huishouden. Zonder bomen op hun eigen land te hebben, moeten ze lange afstanden lopen om hout te halen. Dit verbruikt veel van hun tijd en is enorm vermoeiend. Via agroforestry komt hout voor de deur beschikbaar en geeft vrouwen de tijd en energie voor andere activiteiten, zoals onderwijs.
4 Ondersteuning van biodiversiteit
Agroforestry systemen zijn niet alleen diverse systemen op zich; ze ondersteunen ook het leven in hun omgeving. Ze bieden voedsel, onderdak en habitat voor andere soorten zoals vogels en insecten die hele ecosystemen versterken. Een tarweplantage biedt bijvoorbeeld veel meer bescherming tegen wind, regen en roofdieren wanneer deze wordt gecombineerd met hagen of boomrijen. Bovendien worden toepassingen van bestrijdingsmiddelen die schadelijk zijn voor insectenpopulaties in de agrobosbouw verminderd of volledig afgeschaft.
Agroforestry herstelt en onderhoudt ook de bovengrond – het ‘levendigste’ materiaal op aarde. Het is de laag van de bodem die zijn oppervlak bouwt dat vol zit met organismen en voedingsstoffen en is zeer belangrijk voor gewassen om te bloeien. In agroforestry is deze laag bedekt met dode organische materialen (bladeren, gesnoeide takken, enz.) om de bodem te beschermen, waterverdamping tegen te gaan en levende organismen zoals regenwormen en andere insecten te voeden. Deze worden op hun beurt een voedselbron voor grotere dieren zoals knaagdieren die weer prooi zijn voor grotere soorten. Op deze manier voedt agroforestry de hele ecologische voedselketen.
5 Verrijkte bodems en waterbeschikbaarheid
Conventionele landbouw is vaak schadelijk voor de bodem en de productiviteit. Het vernietigt zijn levende organismen, zijn gevoelige structuur en neemt belangrijke voedingsmiddelen weg. Bodems zijn essentieel voor het menselijk welzijn en agroforestry kan deze ontwikkeling omkeren omdat dit de bodemgesteldheid verbetert en behoudt. Bomen en planten beschermen de bodem tegen wegspoelen of wegwaaien, terwijl dode plantaardige materialen water in de bodem vasthouden en levende bodemorganismen voeden. Al deze voordelen zijn van vitaal belang voor de productieve landbouw. In Haïti is bodemerosie een groot probleem vanwege de ligging van het land (orkanen en aardbevingen), daarom is agroforestry hier nog belangrijker.
Agroforestry goeroe Ernst Götsch, bijvoorbeeld, heeft een agroforestry systeem in Brazilië dat de bodem waterstanden met 13% gemiddeld verhoogd in vergelijking met een naburige monocultuur systeem. Agroforestry creëert namelijk een bodem die water langer kan vasthouden. Als gevolg van klimaatverandering komen droogtes en droge perioden wereldwijd steeds vaker voor, en daarom zal dit voordeel in de nabije toekomst nog belangrijker worden.
6 Ongediertebestrijding
Agroforestry heeft bewezen effectief te zijn in het voorkomen van ongedierte dat schadelijk is voor kostbare gewassen. Dat kunnen dieren, onkruid of schimmels zijn die eten of concurreren met groente- en fruitplanten. Vooral langlevende bomen en struiken zoals koffie, cacao of bananen hebben minder kans op ongedierte in agrobosbouwsystemen.
Dit komt onder andere doordat agrobosbouwsystemen meer planten en diersoorten bevatten dan louter landbouwsystemen. Meer insecten, vogels en andere organismen betekenen dat schadelijke soorten geconfronteerd worden met meer natuurlijke vijanden zoals roofdieren of concurrenten die hun aantal laag houden. Op deze manier worden waardevolle voedselgewassen van nature beschermd. Bovendien kan het schadelijke onkruid zich moeilijk verspreiden in een agrobosbouwsysteem, omdat ze niet goed kunnen groeien in de schaduw van bomen.
7 Het tegengaan van de opwarming van de aarde
Agroforestry bestrijdt klimaatverandering. Door middel van fotosynthese (klik hier voor meer informatie), worden bomen, planten en gezonde bodems wat wetenschappers ‘koolstofputten’ noemen. Dat betekent dat ze op natuurlijke wijze CO2 (het belangrijkste broeikasgas) uit de atmosfeer halen om het in hun biomassa op te slaan. Hoe meer biomassa, hoe meer CO2 kan worden opgeslagen. Omdat agrobosbouwsystemen zeer rijk zijn aan biomassa, zijn ze daar zeer effectief in. Bovendien vermijdt Agroforestry grondbewerking – een gangbare praktijk in andere vormen van landbouw – die CO2 uit de bodem in de atmosfeer vrijgeeft, precies waar we dat niet willen.
Volgens Project Drawdown – een uitgebreide studie naar de meest effectieve oplossingen voor het omkeren van de opwarming van de aarde – behoren verschillende vormen van agroforestry tot de top oplossingen. Gebaseerd op Project Drawdown, heeft de Australische expert Charles Massy agroforestry toegevoegd in een aggregatie van systemen die gebaseerd zijn op soortgelijke – zogenaamde regeneratieve – praktijken. Er wordt gezegd dat dit de beste manier is om koolstof terug in de bodem te brengen. Dit benadrukt het grote potentieel van agrobosbouw en soortgelijke benaderingen voor de bestrijding van klimaatverandering.
8 Regulering van veerkracht en microklimaat
In vergelijking met monoculturen zijn agrobosbouwsystemen veel robuuster. Ze zijn zeer goed bestand tegen extreme weersomstandigheden zoals droogte, overstromingen, hittegolven en stormen. Het is niet moeilijk te begrijpen waarom: Bomen en struiken dienen als bescherming tegen sterke wind, terwijl hun wortelsystemen voorkomen dat goede grond wegspoelt tijdens zware regenval. Zonder deze bescherming zijn gewassen kwetsbaarder voor schade tijdens die gebeurtenissen.
Vooral door schaduw van bomen houden agrobosbouwsystemen hun lokale microklimaat onder controle. Ze houden water in de bodem vast, houden de temperaturen lager en behouden de luchtvochtigheid. Dit is belangrijk voor gewassen om te bloeien en voor dieren om te gedijen.
9 Recreatie en gezondheid
Agroforestry systemen zien er aantrekkelijk uit. Vergeleken met gewone en monotone ééngewasboerderijen, zijn ze inspirerend, laten ze een overvloed aan leven zien en impliceren ze een mooie toevoeging aan het landschap. Sommige van deze indrukken kunnen wellicht wat subjectief zijn. Toch kunnen we met vertrouwen zeggen dat een wandeling door een agrobos diverser zal zijn dan een wandeling door een roggeveld. Niet alleen zien agrobossen er mooi uit, ze hebben ook voordelen voor uw gezondheid. Studies hebben aangetoond dat wandelen in de natuur de kans vermindert op het krijgen van onder andere hart- en vaatziekten, obesitas en diabetes. Het is ook gerelateerd aan een goed mentaal welzijn. Agroforestry systemen die de natuur na bootsen kunnen die voordelen bieden, vooral in de nabijheid van stedelijke gebieden.
10 Dierlijk welzijn en vleeskwaliteit
Agroforestry biedt ook de mogelijkheid om het welzijn van landbouwhuisdieren te vergroten. In silvopastorale systemen kunnen varkens, runderen, schapen of kippen vrij rondlopen en hun leven vanuit instincten zoals ze in het wild zouden doen. Kippen, bijvoorbeeld, zijn bosdieren en voelen zich comfortabeler bij het hebben van de beschutting en bescherming van bomen in en rond hun leefomgeving. Varkens zwelgen zich graag in modder en plassen die ze niet in binnenkooien hebben.
Het leven van een natuurlijke levensstijl vermindert het stress niveau van dieren. Ze leven ook een actievere levensstijl als ze veel meer bewegingsruimte hebben. Dit heeft op zijn beurt een positieve invloed op de smaak en textuur van hun vlees. De beroemde Iberische ham – bekend als ‘de beste ham ter wereld’ – wordt gewonnen van varkens die buiten leefden en zich vrij konden vermengen tussen eikenbomen.
Duurzame koffie keten
Het belang van een duurzame koffie keten
☕️ Die eerste kop koffie in de ochtend… Voor veel Nederlanders is dit een belangrijk moment van de dag. Een geniet moment dat alleen maar beter wordt, als je weet dat de koffie die je drinkt biologisch, duurzaam en eerlijk geproduceerd is. Steeds meer consumenten willen meer weten over de herkomst van hun eten. En zeker bij koffie zijn er nog flinke stappen te zetten om de productie keten duurzaam te maken. De weg om te komen tot een duurzame productie met een eerlijke vergoeding voor de boeren en arbeiders is nog lang. Maar het is echt de enige manier om te voldoen aan de stijgende vraag naar koffie.
Conclusies van de Koffiebarometer* wederom ernstig
In 2018 werd de laatste koffiebarometer gepubliceerd. De voornaamste conclusies waren ernstig, want de koffieproductie verkeert in zwaar weer. Nog steeds liggen de inkomens van veel boeren en arbeiders onder de armoedegrens, heeft klimaatverandering een steeds grotere impact op de teelt en is het geen prioriteit van de grote industrie om te investeren in de verduurzaming van de teelt. De economische ongelijkheid groeit verder. Neerwaartse druk op de prijzen en de dalende wereldmarktprijs zijn daar mede debet aan. Veel boeren stoppen er mee of hebben geen bedrijfsopvolger. Transparantie over kosten en opbrengsten van de verschillende keten partijen ontbreekt, waardoor er geen goede basis is voor herverdeling van marges in de keten. Bovendien is ten opzichte van de vorige koffiebarometer (in 2014) maar weinig verandert.
Groeiende vraag behoeft duurzame teelt
In 2017 was er sprake van een mondiale recordoogst van bijna 160 miljoen zakken koffie van 60 kilo. In bijna alle landen waar de koffieproductie hard groeit, zoals in Vietnam, Indonesië en Peru, gaat de groei gepaard met ontbossing.
Als de koffieconsumptie met de huidige 2% per jaar blijft groeien, zijn er in 2050 al 300 miljoen zakken nodig. Een enorme groei ten opzichte van de huidige productie. Zonder grote investeringen om de koffieteelt weerbaar te maken tegen klimaatverandering zal de wereldwijde productie in 2050 lager uitvallen dan het huidige niveau. Daarom is het van belang dat gebieden die worden uitgebreid voor koffieteelt middels een duurzame en weerbare manier worden bewerkt.
De ambitie van Bon Bagay Foundation
Bon Bagay heeft de ambitie om een duurzame keten op te zetten waar de landbewerking niet ten koste gaat van de bossen. In tegendeel, wij gaan juist de ontbossing tegen door nieuwe bossen aan te planten en deze en de reeds bestaande bossen te combineren met landbouw. En zo ontstaat er een zogenaamd voedselbos of agroforestry systeem. De voordelen van dit systeem zijn wetenschappelijk aangetoond (je kan er hier meer over lezen). Een ander onderdeel van onze duurzame teelt is de biologische manier van landbouw voeren. Ook hier wordt met respect voor natuur de landbouw verder ontwikkeld.
Wij betalen daarnaast de boeren en werknemers wel een eerlijke prijs voor hun oogst. En verzorgen wij lokale opleidingen en trainingen die bijdragen aan sociaal – economische groei, waardoor de gehele bevolking in de regio een zelfredzaam bestaan kan opbouwen. De Haïtianen zullen weer trots zijn op hun land en op hun producten, die straks over de hele wereld verkocht worden.
*Koffie Barometer 2018, een onderzoek van Conservation International, COSA, Hivos, Oxfam Wereldwinkels (B), SAFE Platform en Solidaridad.
10 manieren om Koffiedik te hergebuiken
De geur de smaak van een goede bak koffie kan menig mens in de ochtend niet weerstaan. Maar wat doe je eigenlijk met je koffiedik? Gooi je het achteloos weg? Dat is echt zonde vinden wij! We geven je 10 manieren om je koffiedik te hergebruiken.
1. Gebruik het als mest
Koffiedik is enorm goede voeding voor je tuingrond. Het trekt het regenwormen aan, wat weer erg goed is voor de kwaliteit van je grond. De koffiedrab helpt bovendien met het vasthouden van vocht.
2. Wortelen zijn fan
Wanneer je voor het zaaien je wortelzaden mixt met het restant van je vers gezette kopje koffie, zal je de kwaliteit van je wortelen enorm verbeteren door de minaren uit de bonen.
3. Composteren
Als je een composthoop hebt, kun je je koffiedik daar gewoon bij gooien. Hierdoor krijgt je compost extra nitrogeen, wat goed is voor je grond.
4. Pannen schoonschrobben
Heb je net een stoofschotel gemaakt en en is er van alles aangekoekt in je pan of ovenschaal? Gebruik dan koffiedik als schuurmiddel. Het helpt prima bij het schobben.
5. Stinkende ruimten
Wanneer er gerookt is in huis, of in je auto, of wanneer je koelkast van binnen niet zo prettig ruikt, kan koffiedik hier bij helpen. Zorg dat de koffiedik uitdroogt en zet het in een bakje in de ruimte. Dit neemt de geurtjes allemaal op.
6. Handen opfrissen
Je hebt vast wel eens met knoflook gekookt, waarna je handen er nog dagen na roken? Gebruik koffiedik als zeep en scrub je handen ermee. De geur is dan zo verdwenen.
7. Krassen op hout verbergen
Heb je krassen of een andere beschadiging op donker hout? Wrijf de koffiedrab in de kras en veeg het overschot weg met een doek. Je zal de kras bijna niet meer zien.
8. Haar verven
Wanneer je je haar gaat verven en het gaat om een bruine tint, meng je haarverf dan met koffiedik. De kleur wordt hierdoor nog mooier en warmer.
9. Huidverzorging
Koffiedik is prima te gebruiken in een DIY gezichtsmasker Het scrubt je huid op een milde manier en het ruikt heerlijk!
10. Voor in de open haard
Mocht je over een echte haard beschikken, dan weet je vast wel dat dat behoorlijk wat stof kan veroorzaken. Verdeel wat koffiedik op de bodem van de haard heen en het as zal niet meer opwaaien, wanneer je het weg wilt scheppen.
Het positieve effect van een Agroforestry systeem
Koffie verbouwen in een agroforestry systeem is absoluut een goed plan. Het vermindert namelijk de negatieve ecologische effecten van koffieproductie én verbetert tegelijkertijd de biodiversiteit en koffie-opbrengst. Bon Bagay legt er continue de focus op bij de aanleg van de koffie en cacao plantages in Haiti.
Voordelen van agroforestry
De toepassing van bomen en struiken in de landbouw heet agroforestry. Deze vorm van landbouw bevat verschillende soorten meerjarige planten, zoals fruit- en notenbomen en fruitstruiken. De diversiteit aan soorten maakt het landbouwsysteem weerbaar tegen extreem weer, plagen en ziektes.
“Koffieplanten zijn gevoelig voor temperatuurschommelingen, maar berekeningen laten zien dat schaduwbomen 75 procent van het huidige koffiegebied kunnen veiligstellen.”
Felix Bianchi, onderzoeker Wageningen University
Koffievelden bestaan nu vaak uit planten van één soort: een monocultuur. Door extreem weer en plagen kan gemakkelijk de hele oogst mislukken. Maar een veld met koffieplanten afgewisseld met verschillende soorten bomen, zorgt voor verkoeling en beschermt de koffieplanten tegen hevige regenval, blijkt uit het onderzoek.
Een voedselbossysteem laat zien dat je een productief landbouwsysteem kunt hebben, zonder dat monocultuur en ontbossing nodig zijn. De doordachte aanplant van verschillende plantsoorten door elkaar creëert een microklimaat dat schokken van de klimaatverandering beter kan opvangen, de biodiversiteit vergroot, een hogere productie oplevert en de economische stabiliteit vergroot door consistente koffiekwaliteit alsmede de productie van andere gewassen, zoals cacao en mango’s.
Werkwijze in Haiti
In Haiti wordt een oppervlakte van X ha aangeplant met zaailingen, de planten en bomen die het voedselbos zullen vormen. Deze zaailingen zijn aangeplant tussen de bestaande koffieplanten. Ook zijn er meerdere nieuwe gewassen opgenomen in het koffie productiesysteem.
“Meer vogels en insecten zorgen voor natuurlijke plaagbestrijding, zodat je minder bestrijdingsmiddelen hoeft te gebruiken”
Felix Bianchi, onderzoeker universiteit van Viçosa
“Bijkomend voordeel is dat het de biodiversiteit vergroot”, zegt Bianchi. “Meer vogels en insecten zorgen voor natuurlijke plaagbestrijding, zodat je minder bestrijdingsmiddelen hoeft te gebruiken”.
“Maar er zijn nog meer voordelen”, zegt Felipe Villela vanuit Brazilië aan de telefoon. Hij is agroforestry-expert en oprichter van ReNature Foundation. Met agroforestry houd je meer water vast op het land omdat de bodem verbetert. De planten en de bodem slaan per hectare gemiddeld drie keer zoveel CO2 op als een stuk grond met maar één gewas.
Volgens Villela kan een agroforestry-boer de oogst verdubbelen in zes tot acht jaar omdat de hoeveelheid en de kwaliteit van de koffiebonen stijgt. Daarnaast stijgt het inkomen door de verkoop van de producten die de bomen leveren, zoals bananen, mahoniehout en macademianoten. Nog een voordeel: “Agroforestry voor koffieteelt kan op grote schaal worden toegepast”.
Feestelijk boomplantdag
Op 5 augustus 2013 werd de eerste boomplantdag georganiseerd. De regionale bevolking van de regio Les Palmes zette hiermee op feestelijke wijze de eerste stap voor meer biodiversiteit. Tijdens de feestelijke dag zijn door lokale schoolkinderen en boeren in totaal 500 nieuwe bomen aangeplant.
De boomplantdag startte met een les aan de schoolkinderen over biodiversiteit en de gevolgen van bodemerosie. Ze leren over het effect van het aanplanten van de nieuwe bomen in het bestaande systeem. En ze leren dat deze bomen in combinatie met de andere bomen die er al staan, helpen met het verbeteren van de bodemdiversiteit. Ieder kind heeft een eigen boom gekregen. En ze beloofden plechtig dat ze, samen met de boeren, de beschermers zullen zijn van de nieuwe aanwas.
Sinds 2013 is regelmatig een nieuwe boomplantdag geweest waarin boeren en schoolkinderen samen de beschermers zijn geworden van honderden nieuwe boompjes. Hiermee is lokale betrokkenheid en kennis vergroot.
