10 belangrijke voordelen van agroforestry

10 Belangrijke voordelen van agroforestry

De Bon Bagay Foundation beheert haar koffie en cacao keten vanuit agroforestry; de combinatie van landbouw binnen bestaande en nieuw aan te leggen bossen. Maar waarom beheren wij onze landbouw op deze manier? Hieronder vind je de belangrijkste voordelen van agroforestry op een rij.

Onderstaande opsomming is afkomstig van reNature; een belangenorganisatie die ten doel heeft om agroforestry sneller en op breder vlak over de gehele wereld te introduceren.

1 Hogere landbouwproductiviteit

Landbouw of bosbouw is een bedrijf. Winstgevendheid is net zo belangrijk als in elke andere sector. Dit dwingt boeren in de landbouw vaak om elke laatste voedingsstof uit hun bodem te zuigen en meer en meer kunstmest toe te voegen om de opbrengsten hoog te houden. Dit niet duurzaam, vernietigt hun bodems en stelt boeren voor een dilemma. Agroforestry kan hier een oplossing bieden: Agroforestry is duurzaam en verlaagt de productiviteit van een bedrijf niet. Het kan zelfs verhogen!

Wanneer goed gedaan, zijn agroforestry systemen efficiënter dan monoculturen (een gewas plantage) in het gebruik van de beschikbare middelen, zoals water, voedingsstoffen, of zonlicht. Zo heeft de Zwitserse agroforestry-expert Ernst Götsch in Brazilië een systeem gecreëerd dat 2x zoveel cacao oplevert als een vergelijkbare monocultuurboerderij. Bovendien hebben agrobosbouwsystemen in Europa aangetoond dat zij de totale opbrengsten met maximaal 40% kunnen verhogen. Simpel gezegd kunnen agrobosbouwsystemen meer voedsel produceren op dezelfde hoeveelheid land.

Agroforestry kan de bodemvruchtbaarheid verbeteren. Vruchtbare bodems kunnen gewassen veel beter ondersteunen dan hun gedegradeerde tegenhangers en ook helpen om ongewenste plagen of plagen onder controle te houden. Hierdoor neemt de behoefte aan dure externe inputs – denk aan kunstmest of pesticiden – af. De investeringen die de boeren moeten doen, zijn dus lager. Dit, in combinatie met het feit dat de opbrengsten gelijk blijven of zelfs stijgen, maakt het systeem zeer winstgevend.

2 Vermindering van honger en armoede

Vooral in ontwikkelingslanden in het zuiden van de wereld, vertrouwen veel boeren op de productiviteit van hun land voor hun eigen voortbestaan. Ze leven van wat ze oogsten en missen vaak de middelen om dure meststoffen te kopen. Agroforestry houdt hun land productief en zorgt daarom voor hun voedselvoorziening en inkomen.
Een ander probleem voor boeren op het platteland in ontwikkelingslanden is ondervoeding: Omdat hun dieet afhankelijk is van zeer weinig gewassen die ze zelf produceren, is de diversiteit aan voedingsstoffen die ze opnemen zeer laag. Door middel van agroforestry produceren boeren grotere soorten gezonde groenten en fruit voor hun eigen consumptie. Agroforestry draagt dus rechtstreeks bij aan de strijd tegen honger, ondervoeding en armoede onder kleine boeren.

Verschillende gewassen impliceren ook verschillende inkomstenbronnen die erg belangrijk kunnen worden: Als een gewas mislukt (bijvoorbeeld door een droogte) of zijn marktwaarde verliest, kan een boer nog steeds zijn andere gewassen verkopen.

3 Empowerment van vrouwen

Agroforestry heeft bewezen dat vrouwen in ontwikkelingslanden effectief versterkt worden. Want vrouwen zijn meestal zeer betrokken bij de productie van voedsel, werken op de velden en zijn betrokken bij de verkoop van de geoogste groenten en fruit. Mannen, aan de andere kant, zijn degenen die het land bezitten. Door agroforestry hebben vrouwen meer controle over de geoogste gewassen en profiteren ze specifiek van de voordelen van agroforestry, zoals hogere opbrengsten.

Een ander voorbeeld: In ontwikkelingslanden zijn vrouwen meestal verantwoordelijk voor het verzamelen van brandhout voor het huishouden. Zonder bomen op hun eigen land te hebben, moeten ze lange afstanden lopen om hout te halen. Dit verbruikt veel van hun tijd en is enorm vermoeiend. Via agroforestry komt hout voor de deur beschikbaar en geeft vrouwen de tijd en energie voor andere activiteiten, zoals onderwijs.

4 Ondersteuning van biodiversiteit

Agroforestry systemen zijn niet alleen diverse systemen op zich; ze ondersteunen ook het leven in hun omgeving. Ze bieden voedsel, onderdak en habitat voor andere soorten zoals vogels en insecten die hele ecosystemen versterken. Een tarweplantage biedt bijvoorbeeld veel meer bescherming tegen wind, regen en roofdieren wanneer deze wordt gecombineerd met hagen of boomrijen. Bovendien worden toepassingen van bestrijdingsmiddelen die schadelijk zijn voor insectenpopulaties in de agrobosbouw verminderd of volledig afgeschaft.

Agroforestry herstelt en onderhoudt ook de bovengrond – het ‘levendigste’ materiaal op aarde. Het is de laag van de bodem die zijn oppervlak bouwt dat vol zit met organismen en voedingsstoffen en is zeer belangrijk voor gewassen om te bloeien. In agroforestry is deze laag bedekt met dode organische materialen (bladeren, gesnoeide takken, enz.) om de bodem te beschermen, waterverdamping tegen te gaan en levende organismen zoals regenwormen en andere insecten te voeden. Deze worden op hun beurt een voedselbron voor grotere dieren zoals knaagdieren die weer prooi zijn voor grotere soorten. Op deze manier voedt agroforestry de hele ecologische voedselketen.

5 Verrijkte bodems en waterbeschikbaarheid

Conventionele landbouw is vaak schadelijk voor de bodem en de productiviteit. Het vernietigt zijn levende organismen, zijn gevoelige structuur en neemt belangrijke voedingsmiddelen weg. Bodems zijn essentieel voor het menselijk welzijn en agroforestry kan deze ontwikkeling omkeren omdat dit de bodemgesteldheid verbetert en behoudt. Bomen en planten beschermen de bodem tegen wegspoelen of wegwaaien, terwijl dode plantaardige materialen water in de bodem vasthouden en levende bodemorganismen voeden. Al deze voordelen zijn van vitaal belang voor de productieve landbouw. In Haïti is bodemerosie een groot probleem vanwege de ligging van het land (orkanen en aardbevingen), daarom is agroforestry hier nog belangrijker.

Agroforestry goeroe Ernst Götsch, bijvoorbeeld, heeft een agroforestry systeem in Brazilië dat de bodem waterstanden met 13% gemiddeld verhoogd in vergelijking met een naburige monocultuur systeem. Agroforestry creëert namelijk een bodem die water langer kan vasthouden. Als gevolg van klimaatverandering komen droogtes en droge perioden wereldwijd steeds vaker voor, en daarom zal dit voordeel in de nabije toekomst nog belangrijker worden.

6 Ongediertebestrijding

Agroforestry heeft bewezen effectief te zijn in het voorkomen van ongedierte dat schadelijk is voor kostbare gewassen. Dat kunnen dieren, onkruid of schimmels zijn die eten of concurreren met groente- en fruitplanten. Vooral langlevende bomen en struiken zoals koffie, cacao of bananen hebben minder kans op ongedierte in agrobosbouwsystemen.

Dit komt onder andere doordat agrobosbouwsystemen meer planten en diersoorten bevatten dan louter landbouwsystemen. Meer insecten, vogels en andere organismen betekenen dat schadelijke soorten geconfronteerd worden met meer natuurlijke vijanden zoals roofdieren of concurrenten die hun aantal laag houden. Op deze manier worden waardevolle voedselgewassen van nature beschermd. Bovendien kan het schadelijke onkruid zich moeilijk verspreiden in een agrobosbouwsysteem, omdat ze niet goed kunnen groeien in de schaduw van bomen.

7 Het tegengaan van de opwarming van de aarde

Agroforestry bestrijdt klimaatverandering. Door middel van fotosynthese (klik hier voor meer informatie), worden bomen, planten en gezonde bodems wat wetenschappers ‘koolstofputten’ noemen. Dat betekent dat ze op natuurlijke wijze CO2 (het belangrijkste broeikasgas) uit de atmosfeer halen om het in hun biomassa op te slaan. Hoe meer biomassa, hoe meer CO2 kan worden opgeslagen. Omdat agrobosbouwsystemen zeer rijk zijn aan biomassa, zijn ze daar zeer effectief in. Bovendien vermijdt Agroforestry grondbewerking – een gangbare praktijk in andere vormen van landbouw – die CO2 uit de bodem in de atmosfeer vrijgeeft, precies waar we dat niet willen.

Volgens Project Drawdown – een uitgebreide studie naar de meest effectieve oplossingen voor het omkeren van de opwarming van de aarde – behoren verschillende vormen van agroforestry tot de top oplossingen. Gebaseerd op Project Drawdown, heeft de Australische expert Charles Massy agroforestry toegevoegd in een aggregatie van systemen die gebaseerd zijn op soortgelijke – zogenaamde regeneratieve – praktijken. Er wordt gezegd dat dit de beste manier is om koolstof terug in de bodem te brengen. Dit benadrukt het grote potentieel van agrobosbouw en soortgelijke benaderingen voor de bestrijding van klimaatverandering.

8 Regulering van veerkracht en microklimaat

In vergelijking met monoculturen zijn agrobosbouwsystemen veel robuuster. Ze zijn zeer goed bestand tegen extreme weersomstandigheden zoals droogte, overstromingen, hittegolven en stormen. Het is niet moeilijk te begrijpen waarom: Bomen en struiken dienen als bescherming tegen sterke wind, terwijl hun wortelsystemen voorkomen dat goede grond wegspoelt tijdens zware regenval. Zonder deze bescherming zijn gewassen kwetsbaarder voor schade tijdens die gebeurtenissen.

Vooral door schaduw van bomen houden agrobosbouwsystemen hun lokale microklimaat onder controle. Ze houden water in de bodem vast, houden de temperaturen lager en behouden de luchtvochtigheid. Dit is belangrijk voor gewassen om te bloeien en voor dieren om te gedijen.

9 Recreatie en gezondheid

Agroforestry systemen zien er aantrekkelijk uit. Vergeleken met gewone en monotone ééngewasboerderijen, zijn ze inspirerend, laten ze een overvloed aan leven zien en impliceren ze een mooie toevoeging aan het landschap. Sommige van deze indrukken kunnen wellicht wat subjectief zijn. Toch kunnen we met vertrouwen zeggen dat een wandeling door een agrobos diverser zal zijn dan een wandeling door een roggeveld. Niet alleen zien agrobossen er mooi uit, ze hebben ook voordelen voor uw gezondheid. Studies hebben aangetoond dat wandelen in de natuur de kans vermindert op het krijgen van onder andere hart- en vaatziekten, obesitas en diabetes. Het is ook gerelateerd aan een goed mentaal welzijn. Agroforestry systemen die de natuur na bootsen kunnen die voordelen bieden, vooral in de nabijheid van stedelijke gebieden.

10 Dierlijk welzijn en vleeskwaliteit

Agroforestry biedt ook de mogelijkheid om het welzijn van landbouwhuisdieren te vergroten. In silvopastorale systemen kunnen varkens, runderen, schapen of kippen vrij rondlopen en hun leven vanuit instincten zoals ze in het wild zouden doen. Kippen, bijvoorbeeld, zijn bosdieren en voelen zich comfortabeler bij het hebben van de beschutting en bescherming van bomen in en rond hun leefomgeving. Varkens zwelgen zich graag in modder en plassen die ze niet in binnenkooien hebben.

Het leven van een natuurlijke levensstijl vermindert het stress niveau van dieren. Ze leven ook een actievere levensstijl als ze veel meer bewegingsruimte hebben. Dit heeft op zijn beurt een positieve invloed op de smaak en textuur van hun vlees. De beroemde Iberische ham – bekend als ‘de beste ham ter wereld’ – wordt gewonnen van varkens die buiten leefden en zich vrij konden vermengen tussen eikenbomen.